Jerzy KrotoskiCzasami warto zacząć od spraw najbardziej podstawowych. Nie będę nadmiernie filozofować i napiszę tylko, że życie potrafi zagwarantować nam nagły zwrot akcji i zaskoczyć nas w taki sposób, że nie będziemy przygotowani na to, co nas czeka. 
Śmierć w rodzinie oznacza, że musimy zacząć orientować się choć trochę w sprawach związanych ze spadkobraniem. Kto i na jakich zasadach będzie dziedziczył, jeśli zmarły nie pozostawił testamentu? W takiej sytuacji dochodzi do tak zwanego dziedziczenia ustawowego.
Dzieci i małżonek
W pierwszej kolejności osobami powołanymi do spadku będą osoby najbliższe zmarłemu, a więc małżonek i dzieci, także te dzieci, które zostały poczęte, a nienarodzone, pod warunkiem, że urodzą się żywe. Małżonkowi jak i dzieciom przypada spadek w częściach równych, jednakże małżonkowi nie może mu przypaść mniejsza część, niż ¼ spadku. Jeśli zatem małżonkowie posiadają 5 dzieci, to małżonek otrzyma ¼ spadku, a pozostałe ¾ dzieli się równo pomiędzy pięcioro dzieci. W przypadku dzieci, które nie dożyły otwarcia spadku po zmarłym rodzicu, ich część przechodzi w dalszej kolejności na ich żyjące dzieci, w takiej części, jaka przypadała zmarłemu dziecku spadkodawcy. Innymi słowy, wnuczek będzie dziedziczył po dziadkach, jeśli jego rodzic, któremu przypadłby spadek, nie żyje.
Dziedziczenie i rozwód
W przypadku, gdy został wydany prawomocny wyrok orzekający rozwód bądź separację „eksmałżonek” nie będzie powołany do dziedziczenia. Jeśli jeden z małżonków umrze w toku sprawy rozwodowej wówczas będzie możliwe odsunięcie drugiego małżonka od dziedziczenia i złożenie takiego wniosku przez jednego ze spadkobierców dziedziczących w zbiegu z tym małżonkiem. Warunkiem odsunięcia małżonka od dziedziczenia jest wyłączna wina małżonka spadkobiercy i okoliczność, że pozew był uzasadniony.
Dziedziczenie i adopcja
Wątpliwości u wielu osób budzi kwestia dziedziczenia przez adoptowane dzieci bądź dzieci „pozamałżeńskie”. Jeżeli doszło do pełnego przysposobienia adoptowany dziedziczy tak samo jakby był biologicznym dzieckiem zmarłego i odwrotnie – adoptujący dziedziczy po przysposobionym dziecku jakby był jego biologicznym rodzicem. Dzieje się tak dlatego, że przy adopcji pełnej niejako zerwana zostaje więź z biologiczną rodziną i dziecko nie dziedziczy po swoich biologicznych krewnych, a oni nie dziedziczą po nim. Oczywiście, jeżeli jeden z małżonków przysposobił dziecko drugiego małżonka, wówczas dziedziczy ono zarówno po swoim biologicznym rodzicu, jak i po rodzicu adopcyjnym. W przypadku dzieci „pozamałżeńskich”, nawet gdy nie noszą nazwiska ojca, mają prawo do dziedziczenia po swoich rodzicach, a rodzice mogą dziedziczyć po nich. Decyduje o tym ustalenie ojcostwa.
Kiedy będą dziedziczyć rodzice?
Jeśli zmarły był bezdzietny, wówczas bierzemy pod uwagę drugi krąg spadkobierców i dziedziczenie przebiega na innych zasadach. Gdy spadkodawca pozostawał w małżeństwie, a także, gdy żyją jego rodzice, wówczas małżonek dziedziczy ½ spadku, a każde z rodziców ¼ spadku. Jeżeli zmarły nie miał zstępnych oraz małżonka, spadek przypada rodzicom w częściach równych tj. każdemu po ½, a gdy jeden z rodziców nie żyje, wtedy powołane do dziedziczenia w to miejsce będą dzieci zmarłego rodzica, czyli zazwyczaj rodzeństwo zmarłego.
Małżonek jedynym spadkobiercą
Jeżeli doszłoby do sytuacji, w której jedyną osobą żyjącą z kręgu osób uprawnionych do spadku jest żona, a przy tym nie żyją rodzice, rodzeństwo, a także zstępni rodzeństwa, wówczas małżonkowi przypadnie cały majątek pozostający w spadku.
Kiedy dziedziczyć będą dziadkowie?
Kilka lat temu do kręgów dziedziczenia ustawowego zostali dodani dziadkowie. Dziedziczą oni w sytuacji, gdy spadkodawca nie miał małżonka, dzieci, jego rodzice nie żyją i nie miał rodzeństwa lub gdy osoby, które w pierwszej kolejności powołane byłby do spadku, niestety nie dożyły momentu otwarcia spadku. Analogicznie do przytoczonych powyżej sytuacji, gdy i dziadowie nie dożyją otwarcia spadku, majątek przypadnie zstępnym owych dziadków.
Cały spadek dla gminy
A co w sytuacji, gdy nie ma spadkobierców? Wówczas dziedziczyć będzie gmina ostatniego adresu zamieszkania zmarłego, a w sytuacji, gdy miejsca tego nie jesteśmy w stanie określić lub gdy zmarły mieszkał za granicą, spadek przypadnie na rzecz Skarbu Państwa.
Przedstawione powyżej zasady dotyczą dziedziczenia ustawowego. Jeżeli natomiast zdecydujemy się na rozporządzenie majątkiem za życia i sporządzimy testament, wówczas sytuacja będzie kształtowała się inaczej. O dziedziczeniu testamentowym napiszę w kolejnej części Przewodnika po dziedziczeniu.
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }